(Phân tích – Bình luận) – Kế hoạch kéo giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng biển Việt Nam đã được lãnh đạo cấp cao Trung Quốc “bật đèn xanh” ngay từ đầu năm 2014, bất chấp việc nội bộ nước này không phải không nhận thức được các hậu quả ngoại giao của hành động ngang ngược trên – tờ Asahi Shimbun (Nhật Bản) tiết lộ.
Nhật báo này dẫn lời một nhà nghiên cứu, từng đưa ra các đề xuất chính trị lên chính phủ Trung Quốc cho hay: “Tổng công ty Dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC) không thể tự ý ra quyết định khoan. Giới lãnh đạo cấp cao Đảng Cộng sản Trung Quốc đã chấp thuận kế hoạch này vào đầu năm nay”.
Chuyên gia này còn tiết lộ thêm rằng, CNOOC đã kêu gọi cần phải khoan dầu ở vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa từ hơn 10 năm nay. Và quân đội Trung Quốc, vôn luôn tìm kiếm cơ hội mở rộng cái gọi là “lợi ích quốc gia”, cũng ủng hộ động thái này.
Theo Asahi Shimbun, mặc dù Dịch Tiên Lương – Phó tổng vụ trưởng Vụ biên giới và đại dương Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng nước này đã thăm dò (trái phép) ở khu vực này từ 10 năm trước, nhưng một số nguồn tin trong ngành công nghiệp dầu khí khẳng định rằng, những gì Trung Quốc từng làm (một cách bất hợp pháp) ở khu vực này chỉ là khảo sát địa vật lý.
Bên cạnh đó, một trong những yếu tố dẫn đến quyết định đem giàn khoan 981 vào vùng biển Việt Nam là sự gia tăng hiện diện của quân đội Trung Quốc ở Biển Đông, cũng như nhận thức về cái gọi là “chủ quyền lãnh thổ” cũng như lợi ích hàng hải được đẩy lên cao trong dân chúng Trung Quốc – một phần do tranh chấp với Nhật Bản chủ quyền quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.
Giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc đang hạ đặt trái phép trong vùng biển Việt Nam
Tuy nhiên, các quan chức Bộ Ngoại giao và Bộ Thương mại của Trung Quốc đã tỏ ra lo ngại về kế hoạch này.
Các quan chức Bộ Ngoại giao Trung Quốc khi đó đang tìm cách xây dựng một môi trường bên ngoài ổn định mà họ cho rằng là cần thiết cho phát triển kinh tế. Họ lo ngại việc đưa giàn khoan vào Biển Đông sẽ làm xấu đi mối quan hệ giữa Bắc Kinh với các quốc gia ASEAN và Hoa Kỳ, đồng thời duy trì một lập trường khá thận trọng về vấn đề này.
Cũng theo Asahi Shimbun, Trung Quốc trong một thời gian dài đã không đả động gì đến đề xuất khoan thăm dò dầu khí ở Biển Đông vì nước này không có công nghệ khoan trong vùng nước sâu ngoài khơi quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Tuy nhiên, vào năm 2008, CNOOC đã chi khoảng 6 tỷ nhân dân tệ (khoảng 953 triệu USD) để sản xuất giàn khoan nước sâu Hải Dương 981, hòng biến giàn khoan này thành một trong những công cụ “chinh phục biển sâu”, thực hiện tham vọng mở rộng lãnh thổ trên biển của Trung Quốc.
Giàn khoan được ví như “hàng không mẫu hạm dầu mỏ” này đã hoàn thành hồi tháng 5/2011. Sau đó, nó đã được dùng để khoan ở mỏ khí Lệ Loan, nằm cách bờ biển Hongkong khoảng 300km về phía đông nam.
Dự án thăm dò khai thác ở mỏ khí đốt Lệ Loan nói trên được tiến hành bởi CNOOC và Husky Energy (Canada). Việc khoan tại đây đã hoàn tất từ cuối năm 2013 và bắt đầu khai thác khí đốt từ tháng 3/2014.
Sau khi hoàn tất công việc ở mỏ Lệ Loan, CNOOC đã di chuyển giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng biển ngoài khơi quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam hồi đầu tháng 5.
Asahi Shimbun bình luận rằng, hành vi ngang ngược trên của Trung Quốc là một dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đang ít quan tâm tới dư luận quốc tế và chỉ theo đuổi việc kiểm soát toàn bộ Biển Đông dựa trên lý lẽ và lợi ích riêng của mình.
Từ năm 2001, khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới, các công ty dầu khí nhà nước Trung Quốc đã nhanh chóng mở rộng hoạt động ra ngoài lãnh thổ quốc gia. Các công ty này rất háo hức được khai thác nguồn tài nguyên mà họ cho rằng đang nằm trong lòng Biển Đông.
Chính quyền Trung Quốc bấy giờ do Chủ tịch Hồ Cẩm Đào đứng đầu đã “kìm chân” các công ty trên, vì Bắc Kinh lúc đó vẫn bị ảnh hưởng bởi đường lối ngoại giao “ẩn mình chờ thời” do cố lãnh đạo Đặng Tiểu Bình khởi xướng, một nguồn tin trong Bộ Ngoại giao Trung Quốc tiết lộ với Asahi Shimbun.
Tuy nhiên, chính quyền Trung Quốc đương thời do ông Tập Cận Bình dẫn dắt rõ ràng đã đi theo một hướng khác khi đề ra mục tiêu biến Trung Quốc trở thành một “cường quốc hải dương”. Chính điều này đã dẫn đến sự gia tăng các hoạt động nhằm mở rộng lợi ích quốc gia bất hợp pháp của Trung Quốc trong khu vực Biển Đông và biển Hoa Đông, tờ báo Nhật nhận định.
Linh Phương
Nguồn: petrotimes.vn
Vkyno (st)
Chủ quyền - Lãnh thổ 